Topao enterijer, izvrsna lokacija, ljubazno osoblje u jednoj od najljepših rezidencija bivše Jugoslavije.
Tuzla je jedno od najstarijih naselja u Evropi sa kontinuitetom življenja. U Tuzli je pronađeno najstarije sojeničko naselje u Evropi, koje datira iz neolita (mlađe kameno doba), za razliku od ostalih pronađenih sojeničkih naselja u Evropi, koja datiraju iz gvozdenog doba. U Tuzli je pronađen i veliki broj predmeta iz doba neolita, a među njima posebno mjesto zauzimaju posude za isoljavanje, tj. posude za proizvodnju soli iz slane vode.
Ovi arheološki pronalasci potvrđuju da su još neolitski stanovnici na ovom području eksploatirali slane izvore. Najstarije evropske kulture koje su koristile so, datirane su u bakarno doba, što znači da neolitski nalazi u Tuzli pomjeraju granicu poznavanja i upotrebe soli u ljudskoj ishrani iz doba eneolita u doba neolita. Treba istaći da je neolitsko naselje pronađeno u samom centru današnjeg grada Tuzle, što je jedinstven slučaj i dokaz da je to naselje bilo početak kontinuiteta življenja na prostoru današnjeg grada, kroz sve historijske periode, od neolita do danas.
Tuzla ima i posebnu geološku prošlost. Tuzlaci kažu da je Tuzla «grad na zrnu soli». To «zrno soli» su milioni tona kamene soli, koje je iza sebe ostavilo staro Panonsko more, kada se, prije više od deset miliona godina, povlačilo sa ovih prostora. Ime grada je, oduvijek, kroz svo vrijeme njegovog postojanja i na jezicima svih putopisaca, kartografa, historičara, osvajača, bilo vezano za so. Rijeka Jala, koja protiče kroz Tuzlu, nosi naziv koji potiče od grčke riječi Jalos, što znači so, dok je grad kroz svoju historiju, nazivan: Castron de Salenes, grad solana (grčki), Salenes (grčki), Ad Salinas (latinski), Soli (južnoslavenski), Memlehatejn (arapski), Memleha-i Zir (persijski), Tuz (turski)… sve do današnjeg imena Tuzla, što na turskom znači solana. Organizovanija eksploatacija soli u Tuzli započela je za vrijeme Osmanlija.
Prostor sadašnjeg grada počeo se razvijati oko mnoštva izvora slane vode. U prvobitnom periodu na prostoru Tuzle je bilo sojeničko naselje, a nakon toga se, na tom području, kroz sve prethistorijske i historijske periode, odvijao život i razvijao grad.
Tuzla je jedno od najstarijih naselja u Evropi sa kontinuitetom življenja. U Tuzli je pronađeno najstarije sojeničko naselje u Evropi, koje datira iz neolita (mlađe kameno doba), za razliku od ostalih pronađenih sojeničkih naselja u Evropi, koja datiraju iz gvozdenog doba. U Tuzli je pronađen i veliki broj predmeta iz doba neolita, a među njima posebno mjesto zauzimaju posude za isoljavanje, tj. posude za proizvodnju soli iz slane vode. Ovi arheološki pronalasci potvrđuju da su još neolitski stanovnici na ovom području eksploatirali slane izvore. Najstarije evropske kulture koje su koristile so, datirane su u bakarno doba, što znači da neolitski nalazi u Tuzli pomjeraju granicu poznavanja i upotrebe soli u ljudskoj ishrani iz doba eneolita u doba neolita. Treba istaći da je neolitsko naselje pronađeno u samom centru današnjeg grada Tuzle, što je jedinstven slučaj i dokaz da je to naselje bilo početak kontinuiteta življenja na prostoru današnjeg grada, kroz sve historijske periode, od neolita do danas.
U Tuzli je osamnaest nacionalnih spomenika BiH. To su:
Kompleks Panonskih jezera se neposredno nastavlja na sportsko-rekreacioni kompleks Slana banja, koji je jedan od najprostranijih i najuređenijih centralnih parkova u BiH. Pored staza za šetnju i jogging, ovaj kompleks obuhvata kompleks teniskih terena, igralište za mali nogomet i košarku, te neka od spomen obilježja iz novije historije grada. Na ovom prostoru nalaze se spomen obilježja herojima i žrtvama Drugog svjetskog rata, braniteljima iz rata 1992.-1995., te civilnim žrtvama rata, odnosno tuzlanskoj mladosti koja je stradala na Kapiji 1995. godine. U sastavu Slane banje nalazi se Kuća Plamena mira, namijenjena aktivnostima mladih, njihovim kreativnim inicijativama i idejama, te nekoliko ugostiteljskih objekata. Centralni dio kompleksa krasi fontana sa skulpturom Leda, djelom poznatog tuzlanskog kipara Franje Ledera.
Jedina slana jezera u Evropi: Grad Tuzla dobitnik ‘UNWTO ULYSSES AWARD’, najvišeg priznanja Svjetske turističke organizacije Ujedinjenih nacija.
Kompleks slanih Panonskih jezera su jedina slana jezera i jedinstvena turistička atrakcija u Evropi. Grad Tuzla dobitnik je najvišeg priznanja Svjetske turističke organizacije Odisej, „Ujedinjenih nacija“ (2012 UNWTO ULYSSES AWARD) koja se dodjeljuje za inovacije u oblasti turizma.
Tuzla je jedini grad u Evropi koji ima slana jezera i jedini grad na svijetu čija se slana jezera, kupalište i plaža nalaze u centru grada. Kompleks Panonskih jezera čine tri jezera različite veličine i dubine, te Slani slapovi. U sklopu kompleksa Panonskih jezera nalazi se Arheološki park neolitsko-sojeničko naselje i Muzej geološka postavka “Pannonica”, dječiji zabavni park, sportski tereni, te mnogi drugi ugostiteljski, kulturni i zabavni sadržaji. Do sada je u kompleksu Panonike uživalo više miliona posjetilaca.
Tuzla je grad koji svoje ime i svoju prošlost veže za sol, prirodno bogatstvo koje je ostalo ispod Tuzle, nakon povlačenja Panonskog mora u Crno more prije 10 miliona godina, u vidu slane vode i kamene soli. Prošlost i kulturna tradicija grada Tuzle seže daleko u prošlost, sve do neolita – mlađeg kamenog doba, a možda i dalje.
Unutar Kompleksa Panonskih jezera nalazi se Arheološki park- neolitsko sojeničko naselje. Neolitsko sojeničko naselje predstavlja rekonstrukciju načina života kakav je egzistirao na ovom području prije više od 7.000 godine, bazirano na otkrivenim predmetima iz perioda neolita, i čije je vrijeme nastanka potvrđeno od Arheološkog instituta u Beču upotrebom C4 metode. Ovaj, jedinstveni prostor ima višestruko značenje, ne samo za turističku ponudu Tuzle i regiona, nego i u pogledu valorizacije kulturno-historijskog naslijeđa.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH proglasila je staru solanu Kreka, Muzej soli sa pokretnim naslijeđem, kompleks solnih bunara sa pumpnom stanicom i solni bunar iz osmanskog perioda nacionalnim spomenikom BiH. Time je konačno odato priznanje proizvodnji soli u Tuzli
Nacionalni spomenik bit će zaštićen Zakonom o provođenju odluka Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika, a Vlada Federacije Bosne i Hercegovine dužna je da osigura pravne, naučne, tehničke, administrativne i finansijske mjere za zaštitu, konzervaciju, restauraciju i prezentaciju nacionalnog spomenika.
Proizvodnja soli u Tuzli odvija se u kontinuitetu, od neolita do danas. Arheološki materijal, fragmenti keramičkih posuda, pronađen na području grada Tuzle oko današnje Šarene džamije i skvera, svjedoči o postojanju neolitskog naselja. Kasnije, krajem I vijeka p.n.e. današnju Bosnu i Hercegovinu osvajaju Rimljani. Iz tog perioda nema materijalnih dokaza da se na ovim prostorima crpila slana voda. Međutim, Rimljani današnju Tuzlu nazivaju imenom To Salines, što u prijevodu znači sol. Prvi pisani pomen imena ovog grada veže se za bilješku Konstantina Porfirogeneta koji u djelu De administrando imperio Tuzlu naziva „naseljenim gradom“ i naslovljava je imenom Salenes.
Meša Selimović i Ismet Mujezinović, su najpoznatiji Tuzlaci. Čuveni slikar i pisac u centru grada, na tuzlanskom Korzu, imaju spomenik koji su postali kultno mjesto susreta u gradu soli.
Kada s nekim planirate sastanak dovoljno je reći ‘kod Meše i Ismeta’ i svi znaju o čemu se radi.
Ismet Mujezinović rođen je u Tuzli 1907. godine. Završio likovnu akademiju u Zagrebu a po njenom završetku boravi u Francuskoj i pohađa kurs historije umjetnosti na Sorboni. Od trenutka kada je ušao u umjetnički život pa do kraja njegovog života smijenila su se tri različita razdoblja naše novije historije kojima odgovaraju tri jasna perioda i opusa Ismeta Mujezinovića: prvi – koji traje od prve samostalne izložbe 1926. godine do 1941. pun promjena, sazrijevanja, djelovanja na više područja, period humanističkog i ideološkog opredjeljenja i najzad, sjajnog kolorističkog procvata koji se završava 1941. godine, izbijanjem rata; zatim ratni, koji traje četiri godine. I treći, poslijeratni, period velikih poduhvata, ciklusa, široke društvene afirmacije, period plodnih godina rada.
Mehmed Meša Selimović bio je bosanskohercegovački književnik rođen 26. aprila 1910. godine u Tuzli, Bosna i Hercegovina. U rodnom gradu završio je osnovnu školu i gimnaziju. 1930. godine upisao se na studijsku grupu srpskohrvatski jezik i jugoslovenska književnost Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Diplomirao je 1934. godine, od 1935. do 1941. godine radi kao profesor Građanske škole, a potom je (1936) postavljen za suplenta u Realnoj gimnaziji u Tuzli. Prve dvije godine rata živi u Tuzli, gdje ga hapse zbog saradnje sa NOP-om, a u maju 1943. godine prelazi na oslobođenu teritoriju, postaje član KPJ i član Agitprop-a za istočnu Bosnu. Potom je politički komesar Tuzlanskog odreda, a 1944. godine prelazi u Beograd i obavlja političke i kulturne funkcije. Od 1947. godine živi u Sarajevu i radi kao: profesor Više pedagoške škole, docent Filozofskog fakulteta, umjetnički direktor Bosna Filma, direktor drame Narodnog pozorišta, glavni urednik Izdavačkog preduzeća Svjetlost. 1971. godine penzioniran je i seli u Beograd.
Svoju i bogatu turističku ponudu Tuzla je upotpunila Trg slobode. Radi se o desetom trgu na području Grada Tuzla. Trg Slobode je najveći trg u Bosni i Hercegovini, na čijem se prostoru nalazi rekonstruisana zgrada Baroka iz austrougarskog perioda. Na Trgu je otkriveno arheološko nalazište sa vrlo značajnim ostacima arheološkog materijala. Prostor je uređen za druženje i različite manifestacije, a krasi ga središnja fontana sa pratećim sadržajem.
Centralno mjesto na Trgu zauzima velika fontana čije spoljašnje zidove krase ornamenti stećaka, no to na Trgu slobode nisu jedini simboli srednjovjekovne Bosne.Naime, na dijelu na kojem su najmenski zadržane zelene površine, a gdje je donedavno bila stara fontana, postavljena je skulptura koja simbolizira stećak, a na mermernim pločama kojima je obložena lokacija uklesani su i epitafi sa srednjovjekovnih nadgrobnih spomenika. Epitafi i ornamentika stećaka nadopunjuju već postojeće simbole na Trgu iz svih razdoblja kroz historiju kao što su Čaršijska džamija i česma iz doba osmanske vladavine, zgrada baroka koja simbolizira period austrougarske uprave te nekoliko objekata iz savremenog doba ili bliže prošlosti.
Turistička ponuda grada je obogaćena uređenjem Sonog trga kao muzejsko-turističkog kompleksa na kojem se u vrijeme turske vlasti vršila eksploatacija soli pri čemu su zaštićeni i učenjeni dostupnim za razgledanje ostaci glavnog sonog bunara korištenog u vrijeme turske vladavine.
Centralno mjesto na Sonom trgu je fontana, poklon grada Ravene, izgrađena u obliku stilizirane neolitske posude za iskuhavanje soli, te obrađena mozaikom u realizaciji Instituto d’arte Severini i svjetski priznatog majstora za mozaik Felice Nittola.
Na Sonom trgu,u granit su uklesane riječi:“Tuzla je jedno od najstarijih naselja u Evropi.Sedam hiljada godina od neolita do danas,ljudi proizvode so i žive na ovom prostoru. Gradjani Tuzle obnoviše Soni trg 2004.godine,sa vjerom da je ljubav izvor nastanka i vječitog trajanja svijeta.“
Na Trgu se nalazi i replika neolitske posude za isoljavanje, koja je sastavni dio fontane, ukrašene mozaikom iz Ravenne, svjetske prijestonice mozaične umjetnosti. Na Sonom trgu se može pogledati i muzejska postavka predmeta iz doba neolita i drugih historijskih razdoblja, pronađenih na lokalitetima u i oko Tuzle.
Soni trg je nekada bio središnja tačka (pazarište) oko koje su se dalje gradili brojni vjerski i javni objekti. Ovo mjesto i danas predstavlja centar historijskog dijela grada, oko kojeg se nižu desetine uskih, granitom popločanih uličica, uvijek punih života i mladosti.
Tuzla je grad sa najvećim parkovskim površinama u Bosni i Hercegovini. Centralni gradski park se nalazi u pješačkoj zoni historijske jezgre Tuzle. Sastoji se od pješačkih staza popločanih granitom, klupa za odmor i opuštanje. Posjetiocima parka na raspolaganju je bežični internet. U Gradskom parku su postavljeni spomenici inspirirani bosanskim srednjim vijekom, a centralno mjesto zauzima statua prvog bosanskog kralja Tvrtka I Kotromanića. Postavljen je i kameni obelisk, na kojem je ispisan tekst Povelje Kulina bana. Mostom je obezbijeđena kvalitetna pješačka veza Centralnog gradskog parka sa kompleksom Panonskih jezera. Pasarela je spona dvije najveće pješačke zone u centru – kompleksa Slana banja i historijske gradske jezgre.
U Gradskom parku u Tuzli su postavljeni spomenici inspirirani bosanskim srednjim vijekom, a centralno mjesto zauzima statua prvog bosanskog kralja Tvrtka I Kotromanića.
Kralj Tvrtko za BiH je jedna od najznačajnijih figura i potvrda njenog državnog kontinuiteta i suvereniteta. Bosansko kraljevstvo je svoje najslavnije dane doživjelo u drugoj polovini 14. Stoljeća upravo pod vodstvom najvećeg bosanskog vladara kralja Tvrtka I Kotromanića.
Tvrtko I Kotromanić je na tron stupio 1353. godine kao 15-godišnji dječak, naslijedivši strica koji nije imao potomaka. Iako je bio mlad, Tvrtko I je već na samom početku svoje vladavine pokazao mudrost vladanja koja mu je kasnije omogućila veliki ugled u srednjevjekovnoj Evropi. Ubrzo nakon njegovog dolaska na vlast, ugarski kralj šalje dvije vojske na Bosnu, ali je nije uspio pokoriti.
Tvrtko je za kralja krunisan 1377. godine, kada se, i kao potomak Nemanjića po baki, proglasio kraljem Bosni, Srbljem, Humu, Usori, Podrinju, Donjem kraju i Zapadnoj strani.
Najveći bosanski vladar nije bio samo veliki ratnik i osvajač, već je Bosna u tom periodu doživjela ekonomski i kulturni procvat. Tvrtko I je koristio prirodna bogatstva pa je otvarao rudnike, gradio ceste i održavao trgovačke odnose s evropskim velesilama kao što su Đenova, Venecija, Dubrovačka republika, Napulj, Austrija, Bugarska, Španija i Mađarska.
O moći i ugledu tadašnje Bosne dovoljno govori i podatak da je Mletačka republika, koja je imala trgovačke odnose s Bosnom, kralja Tvrtka I upisala u zlatnu knjigu svojih počasnih građana zajedno s njegovom suprugom i svim srodnicima.
linčica je smještena dva kilometra južno od središta Tuzle. Nalazi se na nadmorskoj visini od 420 metara tj. 200 metara relativne visine, iznad središta grada. Omiljeno je tuzlansko izletište do kojeg vode mnoge pješačke staze, ali i saobraćajnice.
Ovo izletište spada u prirodnu baštinu ruralnog dijela općine Tuzle, te je kao zaštićeni krajobraz pod zaštitom države. Zanimljiva geološka karakteristika Ilinčice je što je na pojedinim mjestima dominantan pijesak u kojem se mogu pronaći fosili školjaka.
Panoramska virtuelna tura-Ilinčica
Realizacijom projekta PA.CON rekonstruisan je i opremljen objekat Doma prirode zajedno sa okolicom i sanitarnim čvorom, te je uređena edukativno-biciklistička staza u dužini od 4 km koja je označena odgovarajućom signalizacijom i na kojoj su postavljene edukativne table sa informacijama o flori i fauni izletišta Ilinčica. Pristup Ilinčici je osvjetljen LED ravjetom, na raspolaganju je 16 mikro-lokacija za piknike, 3 vidikovca, kao i 20 bicikala za najam u Domu prirode. Za sve informacije, kontaktirajte Centar za kukturu Tuzla, koji upravlja Domom prirode!
Na putu Tuzla-Čelić se nalazi planinski vrh Stara Majevica koji odiše prelijepim karajolicima i nedirnutom prirodom na nadmorskoj je visini od 750 metara. Staru Majevicu krase čist zrak, pješačke staze kroz šumoviti pejsaž, sa panoramskim pogledom na obronke Majevice, ali i grad Tuzlu.
Na samoj granici Grada Tuzla i Općine Čelić, u mjestu Obodnica Gornja je uređena i označena pješačka staza u pravcu istok – zapad u dužini od 3 km.
Uređena pješačka staza povezuje lokaciju Zelenog kamena sa lokacijom Lovačkog doma na Staroj Majevici i pruža uvjete šetačima od najmlađe do najstarije populacije za kvalitetno vrijeme u prirodi i na čistom zraku.
Topao enterijer, izvrsna lokacija, ljubazno osoblje u jednoj od najljepših rezidencija bivše Jugoslavije.